یکی از تمایلات بشر و نیازهایی که به دنبال پیشرفت‌های تکنولوژی و علمی پیش آمده است، هوشمند سازی است. به دنبال این نیاز از دهه 50میلادی هوش مصنوعی به دنیا معرفی شد. هوش مصنوعی در واقع همان هوشمند سازی کامپیوتر است و توانایی تقلید کامپیوتر از طرز تفکر و حل مسئله انسان است. از هوش مصنوعی به عنوان الکتریسیته قرن حاضر یاد شده که این مسئله به آن معنی است که هوش مصنوعی سبب تحولات عظیمی در دنیا خواهد شد و آینده در دستان هوش مصنوعی خواهد بود. امروزه نیز بسیاری از جنبه‌های زندگی بشر تحت تاثیر هوش مصنوعی قرار گرفته است و از آن در انجام بسیاری از کارهای روزمره استفاده می‌شد. در جستجوهای اینترنتی، در کمک به تشخیص بیماری در حوزه درمان، تلویزیون‌های اینترنتی همانند نت فلیکس، فروشگاه‌های آنلاین و… در همه‌ی این‌ها و بسیاری از موارد دیگر که در اینجا نیاوردیم از هوش مصنوعی استفاده می‌شود.
شروع هوش مصنوعی
شروع و سرچشمه هوش مصنوعی به سال های جنگ جهانی دوم بر می گردد. زمانی که نیروهای آلمانی برای رمز نگاری و ارسال ایمن پیام ها از ماشین enigma استفاده می کردند و دانشمند انگلیسی، آلن تورینگ در تلاش برای شکست این کدها برآمد. تورینگ به همراه تیمش ماشین bombe را ساختند که enigma را رمز گشایی می کرد.
هر دو ماشین enigma و bombe پایه های یادگیری ماشینی (machine learning) هستند که یکی از شاخه های Artificial intelligence یا همان هوش مصنوعی می باشد. تورینگ ماشینی را هوشمند می دانست که بدون اینکه به انسان حس صحبت با ماشین را بدهد، با او ارتباط برقرار کند و این مسئله پایه علم هوش مصنوعی است یعنی ساخت ماشینی که همانند انسان فکر، تصمیم گیری و عمل کند.
تعریف ساده ای از هوش مصنوعی
هوش مصنوعی یا artificial intelligence شاخه ای از علوم رایانه است که در آن سعی می کنند تا ماشین های هوشمندی تولید کنند که توانایی انجام وظایفی که نیاز به هوش انسانی دارد را داشته باشند. هوش مصنوعی در حقیقت نوعی شبیه سازی هوش انسانی برای کامپیوتر است و در واقع ماشین هایی هستند که به گونه ای برنامه نویسی شده اند که همانند انسان فکر کنند توانایی تقلید از رفتار انسان را داشته باشند.
این تعریف می تواند به تمامی ماشین هایی که بگونه ای همانند ذهن انسان عمل می کنند و می توانند کارهایی مانند حل مسئله و یادگیری داشته باشند، اطلاق شود. اساس هوش مصنوعی آن است که هوش انسان و طریق کار آن بگونه ای تعریف شود که یک ماشین بتواند آن را به راحتی اجرا کند و وظایفی که بر آن محول می شود را به درستی اجرا کند. هدف هوش مصنوعی در حقیقت بر سه پایه استوار است: یادگیری،استدلال و درک.
کاربردهای رشته هوش مصنوعی
هوش مصنوعی در بسیار ی از زمینه‌ها و حوزه‌ها کاربرد دارد. حوزه بهداشت و درمان، تولید و صنعت، کسب و کار و سازمان‌ها، آموزش و پرورش، اقتصاد، قانون و قضا برخی از حوزه‌هایی هستند که امروزه از هوش مصنوعی در آنها استفاده می‌شود و در آینده‌ای نزدیک کاربردهای آن در این حوزه‌ها و هم چنین حوزه‌های دیگر گسترش خواهد و بیشتر خواهد شد.
معرفی گرایش هوش مصنوعی
هوش مصنوعی گرایشی در مقطع کارشناسی ارشد است که دوره ای شامل دروس نظری و عملی و تحقیقاتی در زمینه هوشمند سازی کامپیوترها و سیستم های مبتنی بر کامپیوتر است. تحقق این هدف با الهام از ویژگی‌های موجودات زنده و بالاخص انسان پیگیری می‌شود. لذا ایجاد قابلیت های تحلیل اطلاعات، استدلال، یادگیری و رفتار هوشمندانه، حس بینایی، درک و تولید زبان و گفتار در کامپیوترها از اهداف این رشته می‌باشد. در دوره ارشد هوش مصنوعی دانشجویان با مطالبی چون شبکه‌های عصبی، هوش مصنوعی پیشرفته، تئوری فازی و… آشنا می شوند.
مهارت‌های یک کارشناس ارشد هوش مصنوعی
- پیاده سازی اتوماسیون پیشرفته در صنعت، مانند طراحی سیستم‌های رباتیک هوشمند و کنترل کیفیت اتوماتیک
- طراحی سیســـتم های پیشرفته نظامی شامل انواع سلاح‌هــای هوشمند
- طراحی سیسـتم‌های امنیتی مانند مسائل تأیید هویت و تشخیص اتوماتیک
- طراحی سیستم های خبره برای انواع کاربردها
- کار در زمینه زبان شناســـی محاسباتی مانند ایجاد مترجم‌هـای کامپیــوتری
- طراحی نرم افزار های هوشمند کامپیوتری مانند انواع بازی ها
- تحلیل کامپیوتری تصاویر برای کاربردهای مختلف
- هدایت پروژه های تحقیقاتی در زمینه‌هــای فوق در مراکز تحقیقاتی کشــور
زمینه‌های کاری فارغ‌التحصیلان هوش مصنوعی
- طراحی و ساخت ربات های پیشرفته
- بهینه سازی مراحل تولید در کارخانه ها
- تولید سخت افزارهای شناسایی وتشخیص امنیتی
- طراحی سیستم های تحت شبکه برای خانه های هوشمند
- طراحی و تولید سامانه های خودکار
- بعنوان پژوهشگر در مراکز علمی و پروژه‌های ملی
- تدریس در مراکز آموزش عالی
دانشگاه های دارای رشته ارشد هوش مصنوعی درایران
دانشگاه‌هایی که در ایران رشته هوش مصنوعی را ارائه می‌دهند عبارتند از:
- دانشگاه صنعتی شریف
- دانشگاه تهران
- دانشگاه امیر کبیر
- دانشگاه علم و صنعت
- دانشگاه شهید بهشتی
- دانشگاه تربیت مدرس
- دانشگاه خواجه نصیر
- دانشگاه صنعتی اصفهان
- دانشگاه شیراز
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه الزهرا
- دانشگاه خوارزمی
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه سمنان
- دانشگاه باهنر کرمان
- دانشگاه رازی کرمانشاه
- دانشگاه یزد
- دانشگاه شهید چمران اهواز
- دانشکاه بوعلی سینا همدان
- دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان
- دانشگاه امام حسین تهران
- دانشگاه صنعتی شاهرود
- دانشگاه مالک اشتر
- دانشگاه کردستان
- دانشگاه هرمزگان
- دانشگاه شهید رجایی
برای مطالعه بیشتر در زمینه هوش مصنوعی و کاربردهای آن به بلاگ عامر اندیش مراجعه کنید.
