برخی از طرفداران برنامه نویسی پردازش زبان طبیعی (NLP) ادعا کردهاند که از حرکات چشم میتوان تشخیص داد شخصی در حال دروغ گفتن است. تحقیقات منتشر شده نشان میدهد که این ادعا بی اساس است، زیرا نویسندگان از مردم و سازمانها میخواهند استفاده از این روش برای کشف دروغ را کنار بگذارند. برای چندین دهه برخی از متخصصان پردازش زبان طبیعی (NLP) ادعا کردهاند که زمانی که شخصی به سمت راست خود نگاه میکند احتمالاً دروغ میگوید، در حالی که یک نگاه به سمت چپ بیانگر بیان حقیقت است.
پروفسور ریچارد ویزمن از دانشگاه هرتفوردشایر انگلیس و دکتر کارولین وات از دانشگاه ادینبورگ انگلستان این ایده را با فیلمبرداری از چشم داوطلبان در حالی که دروغ یا واقعیت را میگفتند آزمایش کردند و سپس به دقت بر روی حرکات چشم آنها کدگذاری انجام دادند. در بخش دوم آزمایش از گروه دیگری از شرکتکنندگان خواسته شد که فیلمها را تماشا کنند و بر اساس حرکات چشم داوطلبان سعی کنند دروغها را کشف کنند.
ویزمن خاطرنشان کرد: “نتایج مطالعه اول هیچ ارتباطی بین دروغ گفتن و حرکات چشم نشان داده نشد و مطالعه دوم نشان داد که آموزش ادعای متخصصان NLP در تشخیص دروغ به هیچوجه مهارت داوطلبان در دروغ سنجی را بهبود نمیبخشد.”
مطالعه نهایی خارج از آزمایشگاه و با همکاری دکتر لنی تین برینک و پروفسور استفان پورتر از دانشگاه بریتیش کلمبیا کانادا انجام شد. این تیم فیلمهای مربوط به کنفرانسهای مطبوعاتی پرحاشیه از افراد دروغگو و افرادی که حقیقت را میگفتند مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و در آن از مردم به دلایل مختلف، مانند اینکه قربانی یک جرم شدهاند، درخواست کمک میکردند.
دکتر لنی تین برینک اذعان کرد: “تحقیقات ما در خصوص این فیلمها نشان میدهد که تفاوتهای قابلتوجهی در رفتار افراد دروغگو و کسانی که حقیقت را میگویند وجود دارد. اما با این حال الگویی که بر ادعای حرکات چشم استوار باشد هرگز یافت نشده است.”
درصد زیادی از مردم بر این باورند که برخی حرکات چشم نشانه دروغ گفتن است و این ایده حتی در برخی دورههای آموزشی سازمانی نیز آموزش داده میشود. تحقیقات ذکر شده هیچ دلیل و مدرک مستندی از این الگوها پیدا نکرد و به همین دلیل نمیتواند هیچ حمایتی از این ایده ارائه کند.