مدل زبانی بزرگ یا LLM چیست؟ Large language models

مدل زبانی بزرگ یا Large language models یک الگوریتم یادگیری عمیق است که می‌تواند مجموعه‌ای از وظایف پردازش زبان طبیعی (NLP) را انجام دهد. مدل‌های زبان بزرگ از مدل‌های ترنسفورمر استفاده می‌کنند و با استفاده از مجموعه داده‌های بزرگ آموزش داده می‌شوند. هوش‌های مصنوعی معروف مانند:ChatGPT و Gemini با کمک مدل‌های زبانی بزرگ توسعه یافته‌اند.

مدل زبانی بزرگ یا LLM به زبان ساده چیست؟

مدل‌های زبانی بزرگ از سیستم‌های محاسباتی مغز انسان الهام گرفته شده است. روش کار مدل زبانی بزرگ همانند نورون‌ها یا سلول عصبی است. این شبکه عصبی با استفاده شبکه‌ای از گره‌هایی که لایه‌بندی شده‌اند کار می‌کنند.

نحوه کار مدل زبانی بزرگ

مدل‌های زبان بزرگ می‌توانند برای انجام مجموعه‌ای از وظایف مانند درک ساختارهای زبانی، نوشتن کد نرم‌افزار، حل سوالات ریاضی، خلاصه‌سازی متن و غیره را آموزش داد. همانند مغز انسان، باید به مدل‌های زبانی بزرگ پیش آموزش‌های برای حل مسائل داده شود و سپس مدل زبانی را بهینه‌سازی کرد تا بتوانند مسائل را دسته‌بندی و به سوالات کاربران پاسخ دهد. مدل‌های زبان بزرگ دارای تعداد زیادی پارامتر هستند این پارامترها با کمک آموزش جمع آوری شده و به عنوان بانک دانش مدل آز آن یاد می‌شود.

کاربرد مدل‌های زبانی بزرگ

مدل‌های زبان بزرگ می‌توانند برای انجام یک سری از وظایف آموزش داده شوند. یکی از کاربردهای LLM استفاده به عنوان هوش مصنوعی مولد یا Generative AI است: هنگامی که به از آن یک سؤال پرسیده شود، می‌توانند متنی به عنوان پاسخ تولید کنند. به عنوان مثال، LLM ChatGPT که در دسترس عموم است، می‌تواند مقاله، شعر، عکس و غیره را تولید و به عنوان پاسخ به کاربر ارائه دهد.

آموزش مدل زبانی بزرگ

هر مجموعه داده بزرگ و پیچیده‌ای را می‌تواند برای آموزش مدل‌های زبان بزرگ استفاده کرد، از جمله زبان‌های برنامه‌نویسی! برخی از مدل‌های زبان بزرگ می‌توانند به برنامه‌نویسان کمک کنند تا کد بنویسند

نمونه ای از کاربرد LLM

• تولید متن خلاقانه مانند شعر و داستان
• خلاصه سازی اسناد و مقالات طولانی
• ترجمه خودکار متون بین زبان‌های مختلف
• تحلیل احساسات (بررسی مثبت و منفی بودن نظرات)
• تحقیقات DNA
• ربات‌های گفت‌و‌گو (ارائه خدمات به مشتریان از طریق چت‌بات‌ها)
• بهبود جستجوهای آنلاین
• ردیابی و پیشبینی روند‌ها و تغییرات در بازارهای مالی

بهترین مدل‌های زبانی بزرگ

موارد زیر بهترین و معروف‌ترین مدل‌های زبانی بزرگ در حال حاضر می‌باشند و برای انجام وظایف گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• ChatGPT (از OpenAI)
• Gemini (از Google)
• Llama (از Meta)
• Bing Chat (از Microsoft)
• Copilot GitHub برای برنامه‌نویسی
• Vicuna (از LMSYS Org)
• Claude 3 (از Anthropic)

مدل ترنسفورمر (Transformer Model) چیست؟

نوع خاصی از شبکه‌های عصبی استفاده شده برای مدل‌های زبانی بزرگ به ترنسفورمر معروف است. ترنسفورمر (مبدل‌) یک معماری شبکه عصبی است که برای پردازش به خصوص زبان انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مدل‌های ترنسفورمر از یک تکنیک ریاضی به نام توجه (Attention) استفاده می‌کنند تا عناصر موجود در یک دنباله که به یکدیگر مرتبط هستند را شناسایی کند. به عنوان مثال، چگونه انتهای یک جمله به ابتدای آن مرتبط است و چگونه جملات در یک پاراگراف به یکدیگر وابسته هستند.

مدل ترنسفورمر با وزن دهی به تمام کلمات موجود در جمله ارتباطات معنایی بین آنها را به خوبی درک می‌کند. ترنسفورمرها می‌تواند حجم بزرگی از داده‌های متنی را مورد بررسی قرار دهد و الگوها و نتایج خاصی از آنها استخراج کند. سپس از این اطلاعات برای تولید متن‌های بسیار شبیه به متونی که انسان می‌نویسد، تولید کند. این ویژگی باعث می‌شود که ترنسفورمر بهتر از سایر روش‌های یادگیری ماشین قادر به درک زبان انسانی باشد و زبان انسانی را تفسیر کنند.