محققان دانشگاه Twente در تحقیقات خود دریافتند که دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی مدارس عادی یا استثنایی به کمک ربات‌ها بهتر آموزش می‌بینند و یادگیریشان افزایش می‌یابد. دنیل دیویسون و باب شدنبرگ دو تن از محققان این دانشگاه هستند که به زودی درجه PHD خود را از دانشگاه Twnte دریافت خواهند کرد. با وجود آن‌که آن دو روی موضوعات متفاوتی تحقیق می‌کردند ولی در نهایت، شباهت‌هایی در نتایجشان مشاهده شد. ربات دیویسون به طور مستقل در یک مدرسه ابتدایی عادی با شیوه آموزشی مونته سوری قرار گرفت ولی باب شدنبرگ خود نیز به همراه رباتش به کلاس درس کودکان اوتیستیک (که از این پس اوتیسم نامیده می‌شود) رفت.
دیویسون گفت: “تا جایی که من می‌دانم، ربات Zeno اولین رباتی است که چنین مدت طولانی (چهار ماه) را به طور مستقل در یک کلاس درس فعالیت کرده است. نتایج ما نشان می‌دهد که ربات‌های اجتماعی نه تنها در آموزش به کودکان کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند ذهنیت مثبتی را در کودکان نسبت به هوش و توانایی یادگیریشان، به وجود آورند. همچنین در ماه‌های آخر مشاهده کردیم که کودکان با وجود آن که ربات ما دیگر آن تازگی روزهای اولیه را برایشان نداشت ولی هم‌چنان برای انجام تکالیفشان از آن کمک می‌گرفتند. این نتایج بسیار امیدوارکننده است و زمینه را برای انجام تحقیقات بیشتری از نوع طولانی مدت فراهم می‌کند.”
شدنبرگ در این مطالعه، تاثیر ربات بر روند یادگیری کودکان دارای اختلال اوتیسم را بررسی کرد. ربات او در نقش دستیار معلم یا درمانگر و به عنوان راهنمای کودکان، در کلاس درس مستقر شد.
شدنبرگ درباره تحقیقاتش گفت: «با توجه به اینکه مطالعه من در مورد طراحی ربات بود، می‌خواستم خودم هم آن‌جا باشم تا بتوانم بیشترین تعامل را بین کودکان اوتیسم و ربات برقرار کنم. مطالعات من نشان داد که این کودکان با توجه به اینکه اوتیسم چه تاثیری در رشد فردی آنان داشته است از روش‌های گوناگونی برای تعامل با ربات استفاده می‌کنند، بنابراین لازم است که ربات ما بهترین روش ارتباطی با کودک را انتخاب کند. در حال حاضر ما این امکان را داریم تا ربات‌هایی را طراحی کنیم که بر تفاوت‌های فردی کودکان توجه بیشتری دارند.»
ربات مستقل Zeno با رویکرد آموزشی
مطالعات دیویسون با ربات مستقل Zeno در طول چهار ماه در مدرسه ابتدایی Het Zeggelt انجام شد که با روش آموزشی مونته سوری اداره می‌شد. در این مدرسه دانش‌آموزان رده سنی شش تا نه سال تحصیل می‌کردند و ربات Zeno قادر بود تا در مورد تکالیف و روند یادگیری هر یک از دانش‌آموزان، بازخوردهای فردی به آنان ارائه دهد. از نظر دیویسون این امر باعث می‌شد تا تصور کودکان از توانایی یادگیریشان بهبود یابد (به عنوان مثال در واکنش به اشتباهاتشان).
دیویسون گفت: «کودکان معمولا بعد از اشتباه کردن اینطور با خود فکر می‌کنند که “من نمی‌تونم انجامش بدم” یا “چه فایده‌ای داره در هر صورت نمی‌تونم بفهممش “. Zeno هنگام اشتباه کردن به کودکان روحیه و انگیزه می‌داد. مشاهدات ما نشان داد که کودکانی که با ربات کار می‌کردند برخورد بهتری با اشتباهات خود داشتند و راحت‌تر می‌توانستند درباره آن توضیح دهند در نتیجه در طول این دوره، تصور کودکان از توانایی یادگیریشان ارتقا پیدا کرده بود.»
در مطالعات دیویسون دو حالت با هم مقایسه شدند: در حالت اول کودکان با استفاده از یک تبلت با یک نرم‌افزار آموزشی ارتباط برقرار می‌کردند و در حالت دوم از طریق ربات Zeno.
ربات کودکانه برای کودکان اوتیسم
شدنبرگ برای انجام تحقیقات خود از ربات اجتماعی Zeno در مدارس استثنایی هلند، انگلیس و صربستان استفاده نمود. ربات او به عنوان دستیار آموزشی و زیر نظر یک معلم یا درمانگر به کار گرفته شد. کودکان اوتیسم به حمایت‌های خاصی نیاز داشتند؛ بعضی از آنان مقدار کمی از گفتگو‌ها را متوجه می‌شدند یا به راحتی قادر به صحبت کردن نبودند. این کودکان توانستند با استفاده از زبان بسیار ساده و یک تبلت به عنوان کانال ارتباطی با ربات، برنامه درسی‌شان را دنبال کنند.
قابل پیش‌بینی بودن ربات برای کودکان اوتیسم
یک ویژگی بسیار مهم در رفتار ربات، قابل پیش‌بینی بودن آن بود؛ زیرا این موضوع در اوتیسم بسیار اهمیت دارد. تعداد زیادی از کودکان اوتیسم در مواجهه با تغییر، مشکل دارند و محیط‌هایی را که از پیش قابل پیش‌بینی باشد ترجیح می‌دهند. یک ربات را می‌توان طوری برنامه‌ریزی کرد که بسیار قابل پیش‌بینی باشد در حالی که پیش‌بینی رفتار بزرگسالان گاهی مشکل به نظر می‌رسد.
شدنبرگ در این باره توضیح داد: «نتایج ما نشان داد که وقتی ربات قابل پیش‌بینی‌تر رفتار می‌کرد، کودکان نیز توجه بیشتری به تکالیفشان نشان می‌دادند. می‌توان اینطور نتیجه گرفت که ربات می‌تواند یک دستیار آموزشی مفید برای معلم یا درمانگری باشد که می‌خواهد رفتارهای اجتماعی ساده را به کودکان بیاموزد؛ زیرا کودکان به جای تلاش برای رمزگشایی رفتار غیرقابل پیش‌بینی بزرگسالان، می‌توانند بیشتر روی یادگیری مطلب مورد نظر تمرکز کنند. صحبت ما در اینجا درباره‌ی مهارت‌های اجتماعی ساده است ولی بدیهی است که این کودکان در آینده باید بتوانند مهارت‌های اجتماعی لازم را برای ارتباط با مردم غیرقابل پیش‌بینی نیز پیدا کنند.»
یکی از ربات‌های Zeno که در پروژه DE-ENIGMA مورد استفاده قرار گرفته بود توسط انجمن اوتیسم صربستان به مدرسه ابتدایی Anton Skala در بلگراد اهدا شد. با توجه به نتایج قابل توجه و امیدبخش در طول این پروژه، آن‌ها انگیزه‌ی زیادی برای ادامه فعالیت ربات برای رشد مهارت‌های اجتماعی و هیجانی کودکان داشتند که از چالش‌های مهم برای کودکان دارای اوتیسم است.
منبع: techxplore
