تشخیص سرطان دهان به کمک هوش مصنوعی : آیا هوش مصنوعی به خوبی می‌تواند خطر سرطان دهان را پیش‌بینی نماید؟ دانشمندان بریتانیایی اینگونه تصور می‌کنند
به طور کلی، این که نتیجه بگیریم شرایط انسانی ذاتا سوگیری را ایجاد می‌کند، منصفانه است. اما افزایش شواهد نشان می‌دهد که ما نمی‌توانیم تعصبات و سوگیری را از سیستم‌های هوش مصنوعی و مبتنی بر ماشین به طور کامل از بین ببریم یا به حداقل برسانیم. سیستم‌های ماشینی به این دلیل حائز اهمیت‌اند که از آنها برای اتخاذ تصمیم‌های حیاتی و ایجاد یک زمینه برابر استفاده می‌شود.
پژوهشگران سعی در بهبود زودهنگام سرطان دهان به کمک هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و مطالعه الگوریتم‌های رایانه‌ای دارند که این سیستم‌ها توانایی آن را دارند تا به صورت خودکار با تجربه بهبود یابند. به گفته پژوهشگران، در 10 سال گذشته میزان ابتلا به انواع سرطان‌ها از جمله سرطان دهان، زبان، لوزه و حفره حلق حدود 60 درصد افزایش یافته است. برپایه سخنان آنها، شواهد نشان می‌دهد مصرف دخانیات و الکل، بیماری‌های ویروسی، پیری و همچنین عدم مصرف کافی میوه و سبزیجات می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را دو چندان دهد.
شوربختانه سرطان دهان از جمله سرطان‌هایی است که در بیشتر موارد، دیر تشخیص داده می‌شود و این بدان معناست که شانس زنده ماندن بیمار، کم است.
در حال حاضر پزشکان می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان را با تغییرات نشانه‌هایی در بدن فرد، به نام دیسپلازی مخاطی دهان (OED) و با ارزیابی نمونه‌برداری بیمار در 15 معیار مختلف، پیش‌بینی نمایند. سپس ارزیابی احتمالات خود را با نمره واحدی بیان می‌کنند. این نمره سپس تعیین می‌کند که چه اقداماتی لازم است و چه مسیری برای رسیدن بازیابی سلامت دوباره بیمار باید طی شود. با این‌حال، این نمره تا حد زیادی ذهنی است، به این معنی که اغلب تغییرات زیادی در چگونگی درمان بیماران با نتایج نمونه‌برداری مشابه وجود دارد. به عنوان مثال، ممکن است به یک بیمار توصیه شود که تحت عمل جراحی و درمان فشرده قرار گیرد، در حالی‌که بیمار دیگری در همان سطح برای تغییرات بیشتر تحت نظر قرار گیرد.
دکتر علی خرم، مدرس ارشد بالینی در دانشکده دندان‌پزشکی بالینی دانشگاه شفیلد چنین می‌گوید که: “درجه‌بندی دقیق OED حتی برای آسیب‌شناسان باتجربه نیز یک چالش بزرگ در تشخیص است که با کمک گرفتن از هوش مصنوعی در تشخیص سرطان دهان می‌تواند این چالش را آسان‌تر کرد. ” وی خاطرنشان کرد که: “در حال حاضر، یک نمونه‌برداری یکسان ممکن است توسط آسیب‌شناسان مختلف، به صورت مختلفی درجه‌بندی شود. یک آسیب‌شناس حتی ممکن است در یک روز متفاوت، یک نمونه‌برداری مشابه را به طور متفاوتی درجه‌بندی کند.”
وی بیان می‌کند که درجه‌بندی صحیح در تشخیص زودهنگام سرطان دهان برای اطلاع از تصمیمات درمانی امری حیاتی است و به یک جراح این امکان را می‌دهد تا تشخیص دهد که آیا ضایعه باید کنترل شود یا با جراحی برداشته شود. وی گفت: ” بهبود زودهنگام سرطان دهان با تشخیص به کمک هوش مصنوعی و یادگیری ماشین می‌تواند به یکی از واقعیت‌های زندگی امروز ما تبدیل شود. زیرا این فناوری بر از بین بردن ذهنیت‌های مختلف و با استفاده از اتوماسیون و کمی‌سازی برای هدایت تشخیص و درمان بیماری استوار است.”
وی گفت: “گرچه تاکنون اثر هوش مصنوعی در این حوزه به دقت بررسی نشده است، اما این فناوری قادر است با اطمینان از صحت، ثبات و عینیت انقلابی در تشخیص و مدیریت سرطان دهان ایجاد كند.” از نمونه بافت‌های OED بایگانی شده با حداقل 5 سال سابقه، برای آموزش الگوریتم هوش مصنوعی و یادگیری همبستگی‌های آماری بین طبقه‌بندی‌های ویژه و نرخ بقا استفاده می‌شود. این الگوریتم‌ها در ارزیابی نمونه‌برداری به آسیب‌شناسان کمک می‌کند تا آنها را در اخذ تصمیم آگاهانه و بی‌طرفانه در تعیین درجه‌بندی سلول‌های سرطانی و مسیر درمان یاری کند.
تشخیص سرطان دهان با هوش مصنوعی با کمک الگوریتم‌های پیشنهادی به دلیل دارا بودن زاویه ترجمه قوی، به عنوان ابزاری با پتانسیل بالا در تشخیص بالینی سرطان‌ها در سراسر جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
برپایه گفته‌های دکتر خرم: “مردم اغلب از هوش مصنوعی می‌ترسند، ولی این فناوری می‌تواند با کمک آموزش سطح بالا و به دست آوردن تجربه کافی به جای جایگزینی با یک پزشک متخصص، در کنار مهارت پزشکان مورد استفاده وسیع قرار گیرد. بی‌شک چنین فناوری، در اخذ تصمیم‌های بهتر، کمک شایانی برای متخصصان خواهد بود.”
وی گفت: “این فناوری به پزشکان و متخصصان کمک می‌کند تا ارزیابی دقیق‌تری انجام دهند و آنها را قادر می‌سازد مفیدترین مسیر درمانی را برای هر بیمار به صورت جداگانه پیشنهاد کنند که امیدواریم شانس زندگی بیمار را افزایش دهد.”
به گفته سخنان پروفسور نصیر راجپوت (Pr. Nasir Rajpoot)، از دانشگاه وارویک در انگلیس، این پروژه آزمایشی راه را برای توسعه ابزاری هموار می‌سازد که باعث شناسایی تغییرات دیسپلازی دهان قبل از بدخیم شدن آن می‌شود. این امر، برای تشخیص به موقع سرطان دهان بسیار مهم و حیاتی است.
راجپوت، یکی از پژوهشگران ارشد این مطالعه چنین گفت: “موفقیت‌آمیز بودن این پروژه پتانسیل قابل‌توجهی را برای نجات جان و بهبود نحوه ارائه خدمات بهداشتی به بیمار دارد.”
